Định hướng phát triển và vai trò của tiêu chuẩn trong nền kinh tế chia sẻ

(VietQ.vn) - Có thể thấy đây là một trong những khu vực phát triển nhanh nhất của nền kinh tế thế giới và nó không hề có dấu hiệu chậm lại. Ngày nay, sách, xe hơi, căn hộ và nhiều thứ khác đều được dùng để chia sẻ và đó là công việc kinh doanh lớn. Tổ chức ISO gần đây đã thành lập một ủy ban kỹ thuật để hỗ trợ mô hình kinh doanh mới này nhằm phát huy hết tiềm năng của nó



Nền kinh tế chia sẻ đã thay đổi rất nhiều trong khoảng 10 năm trở lại đây kể từ khi Airbnb và Uber ra đời. Sau đó, chỉ có một số ít nền tảng, giờ đây đã có hàng nghìn nền tảng, một số hoạt động tốt hơn những nền tảng khác. Một số đã bị phá sản, trong khi những công ty khác vẫn tồn tại với giá trị lớn, chẳng hạn như Uber, công ty gần đây được định giá 120 tỷ USD (Diễn đàn Kinh tế Thế giới – Bốn xu hướng lớn trong nền kinh tế chia sẻ năm 2019).

Nền kinh tế chia sẻ ra đời ít nhất một phần cũng với tinh thần kiến tạo cộng đồng và giảm tiêu dùng quá mức. Trong khi một phần trong số còn lại cũng đã có sự chuyển hướng tập trung mạnh mẽ sang khía cạnh giá cả và sự tiện lợi, mang theo nhiều cơ hội cũng như thách thức. Người tiêu dùng có thể trả ít hơn và nhận được các dạng hàng hóa, dịch vụ trải nghiệm mới, nhưng đôi khi các vấn đề về quyền riêng tư, sự tin cậy hoặc mức độ đáng tin cậy vẫn được đặt ra.

Ngoài ra còn có vấn đề liên quan đến điều kiện làm việc, mang lại sự thuận tiện cho một số người, nhưng lại có sự bất định cho những người khác. Một số người tin rằng những vấn đề như thế này đang ngăn cản nền kinh tế chia sẻ phát huy hết tiềm năng của nó. (Forbes: Tại sao nền kinh tế chia sẻ vẫn chưa đạt được tiềm năng).

Tiêu chuẩn hóa có thể giảm thiểu những phiền toái và khai thác lợi ích mà mô hình kinh doanh này có thể mang lại, bằng cách cung cấp những cách thức làm việc đã được quốc tế thống nhất có tính đến nhu cầu của mọi người: người tiêu dùng, doanh nghiệp và chính phủ. Năm 2017, ISO đã chính thức tham gia, quy tụ một số chuyên gia hàng đầu thế giới về chủ đề này để phát triển hướng dẫn quốc tế cấp cao và là nền tảng cho các tiêu chuẩn tương lai dưới hình thức Thỏa thuận tại hội thảo quốc tế (International Workshop Agreement), IWA 27, Các nguyên tắc và khuôn khổ hướng dẫn cho nền kinh tế chia sẻ.

Tài liệu này cung cấp nguyên tắc hướng dẫn và khuôn khổ cho việc ra quyết định, hành động cần thực hiện để giải quyết các tác động và cơ hội chính về xã hội, môi trường và kinh tế.

Sau đó, ISO đã thành lập một ban kỹ thuật chuyên ngành, ISO/TC 324, Nền kinh tế chia sẻ, chịu trách nhiệm xây dựng các tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực này.

Trưởng ban kỹ thuật, Tiến sĩ Masaaki Mochimaru cho biết các tiêu chuẩn có thể làm nổi bật khía cạnh tích cực của nền kinh tế chia sẻ, giảm thiểu rủi ro và các vấn đề phát sinh. Một trong những lợi ích chính của mô hình kinh doanh mới này đối với một tổ chức là sử dụng hiệu quả các nguồn lực chưa sử dụng. Tuy nhiên, ở mặt trái, có những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, an toàn, bảo mật và các vấn đề khác như bảo vệ người lao động và quản lý các nền tảng. Tất cả đều là những lĩnh vực mà các tiêu chuẩn có thể giúp ích.

Trước tiên ISO/TC 324 sẽ xác định các nguyên tắc và thuật ngữ được quốc tế thống nhất để nâng cao hiểu biết chung giữa tất cả những người tham gia vào nền kinh tế chia sẻ. Sau đó, họ dự định xây dựng các tiêu chuẩn cho việc vận hành và quản lý các nền tảng kinh tế chia sẻ.

Mới đây, tháng 11/2021, tiêu chuẩn quốc tế đầu tiên đã được công bố để tạo động lực cho lĩnh vực này phát triển một cách lành mạnh. Con người đang ngày càng hướng tới các tổ chức đồng đẳng để tiếp cận hàng hóa và dịch vụ, tận dụng tốt hơn các kỹ năng và tài sản của họ. Nền kinh tế chia sẻ là một trong những lĩnh vực phát triển nhanh nhất thế giới với tiềm năng trở thành nhân tố chính đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Tiêu chuẩn mới ISO 42500, Nền kinh tế chia sẻ - Các nguyên tắc chung, cung cấp hướng dẫn nhằm đảm bảo giao dịch an toàn và đáng tin cậy bằng cách khuyến khích sử dụng nguồn lực tối ưu. Khi được thực hiện phù hợp với luật pháp và các loại nguyên tắc được quy định trong tiêu chuẩn, việc tối ưu hóa này cũng có thể giúp hỗ trợ các mục tiêu về môi trường.

Nền kinh tế chia sẻ có tiềm năng biến đổi thực sự thế giới của chúng ta. (ảnh minh họa) 

Theo Tiến sĩ Kernaghan Webb, Trưởng nhóm chuyên gia xây dựng tiêu chuẩn, các vấn đề như sản phẩm hoặc dịch vụ không đáp ứng được các kỳ vọng về môi trường, xã hội và yếu tố khác đều là rào cản đối với sự phát triển của nền kinh tế chia sẻ. Những trở ngại khác bao gồm thiếu các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, vi phạm bảo vệ dữ liệu và không có các thủ tục rõ ràng để nộp đơn khiếu nại.

Nền kinh tế chia sẻ có tiềm năng biến đổi thực sự thế giới của chúng ta, giảm tiêu dùng quá mức và thậm chí tạo ra các cộng đồng. Sự tăng trưởng của nó phụ thuộc vào việc có một nền tảng tin cậy vững chắc được xây dựng thông qua tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. ISO 42500 đã được phát triển với định hướng như vậy.

Tiêu chuẩn đầu tiên này cung cấp nền tảng vững chắc cho các tiêu chuẩn chi tiết hơn sau này dựa vào. Các tiêu chuẩn này sẽ cùng tạo thành một bộ tiêu chuẩn cung cấp hướng dẫn cho việc vận hành an toàn và đáng tin cậy của nền kinh tế chia sẻ.

Thuật ngữ "kinh tế chia sẻ” (sharing economy) đã xuất hiện từ lâu trên thế giới. Nó được manh nha vào năm 1995 tại Mỹ với mô hình ban đầu có tính chất "chia sẻ ngang hàng" nhưng chưa rõ rệt. Mô hình kinh doanh này thực sự phát triển mạnh mẽ khi nền kinh tế Mỹ rơi vào khủng hoảng năm 2008, khiến người dân buộc phải thay đổi cách tiêu dùng để thích ứng với bối cảnh khó khăn.

Mô hình kinh tế chia sẻ khởi đầu bằng dịch vụ website thông tin cho thuê quảng cáo, người tìm việc, việc tìm người,... và nó đã giúp cho nhiều người có thể kiếm được việc làm, tiền quảng cáo. Thuật ngữ kinh tế chia sẻ còn được gọi theo nhiều tên khác nhau như: kinh tế cộng tác, kinh tế theo cầu...

Tuy nhiên nhìn chung, tất cả các tên gọi này của mô hình kinh tế chia sẻ đều có bản chất là kết nối để người tiêu dùng có thể tận dụng nguồn lực dư thừa của nhau - được đánh giá là mô hình đem lại giá trị kinh tế cao, tác động không nhỏ đến người tiêu dùng, cũng như những doanh nghiệp kinh doanh kiểu truyền thống.

Nhận thức được tầm quan trọng của mô hình kinh tế này trong nền kinh tế quốc dân, tháng 08/2019 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 999/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ, với mục tiêu tạo ra môi trường kinh doanh bình đẳng giữa các doanh nghiệp hoạt động kinh tế chia sẻ và kinh tế truyền thống, đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo, sử dụng công nghệ số…

ThS. Bùi Ngọc Bích – Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam


Các tin tiếp
Khảo sát chất lượng mũ bảo hiểm cho người đi mô tô –xe máy, đồ chơi trẻ em kinh doanh trên địa bàn tỉnh   (1/11/2019)
Kiểm tra hoạt động xây dựng HTQLCL tại UBND xã thuộc huyện Hàm Thuận Bắc   (31/10/2019)
Ngày Tiêu chuẩn Thế giới 14/10/2019: Tiêu chuẩn video tạo lập một sân khấu toàn cầu   (14/10/2019)
Kiểm tra chất lượng đồ chơi trẻ em trong dịp Tết Trung thu 2019   (25/9/2019)
Kiểm tra việc xây dựng, áp dụng, duy trì và cải tiến HTQLCL theo TCVN ISO 9001 năm 2019 tại Sở Tư pháp   (26/8/2019)
Kiểm tra ISO hành chính công tại Sở Giáo dục và Đào tạo   (26/8/2019)
Kiểm tra việc thực hiện Quy chế quản lý và sử dụng chỉ dẫn địa lý “Phan Thiết” dùng cho sản phẩm nước mắm   (28/6/2019)
Bình Thuận: Phê duyệt Đề án “Chương trình mỗi xã một sản phẩm tỉnh Bình Thuận năm 2019-2020, định hướng đến năm 2030”   (28/6/2019)
Bộ Khoa học và Công nghệ công bố thêm 02 Tiêu chuẩn quốc gia liên quan đến tro xỉ nhiệt điện   (14/6/2019)
Tiếp nhận 03 hồ sơ công bố hợp chuẩn   (13/6/2019)
Xử phạt hành chính khi không lưu giữ hồ sơ quy trình kiểm soát chất lượng sản phẩm thủy sản   (28/5/2019)
01 doanh nghiệp của tỉnh đạt Giải thưởng Chất lượng quốc gia năm 2018   (22/5/2019)
Tập huấn chuyển đổi HTQLCL TCVN ISO 9001: 2008 sang TCVN IS0 9001: 2015   (11/4/2019)
Chi cục TC-ĐL-CL: Tổ chức khóa đào tạo hướng dẫn chuyển đổi hệ thống quản lý phòng thử nghiệm theo tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2017   (11/4/2019)
Thông báo đăng ký tham gia GTCLQG năm 2019   (18/3/2019)
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động đối với hệ thống máng trượt dùng trong công trình vui chơi công cộng   (8/3/2019)
Các doanh nghiệp khoa học công nghệ được Nhà nước hỗ trợ, khuyến khích ứng dụng, đổi mới công nghệ   (4/3/2019)
Thông báo đăng ký tham gia Chương trình NSCL năm 2019   (15/1/2019)
Danh mục các Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia được ban hành trong năm 2018   (15/1/2019)
Sửa đổi , bổ sung một số điều Thông tư số 06/2018/TT-BKHCN ban hành “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về dầu nhờn động cơ đốt trong”   (15/1/2019)
Tổ chức đào tạo 5S tại Công ty Cổ phần Chế biến gỗ xuất khẩu Khải Hoàn   (23/11/2018)
Quy định biện pháp miễn giảm kiểm tra chất lượng hàng hóa nhóm 2 nhập khẩu   (23/11/2018)
Đào tạo kỹ năng đánh giá nội bộ theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015 tại Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường Bình Thuận   (19/11/2018)
Xét chọn hỗ trợ 02 tổ chức, doanh nghiệp nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm, hàng hóa   (19/11/2018)
Đào tạo kiến thức về tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2017 tại Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm   (12/11/2018)
Một số thay đổi về thành phần hồ sơ của Thủ tục cấp phép hàng nguy hiểm   (17/10/2018)
Triển khai thực hiện Kiến trúc chính quyền điện tử tỉnh Bình Thuận giai đoạn 2018-2020   (17/10/2018)
Kết quả thanh tra chuyên ngành về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng trong sản xuất, kinh doanh khí dầu mỏ hóa lỏng   (1/10/2018)
Hệ thống quản lý an toàn và sức khoẻ nghề nghiệp theo tiêu chuẩn ISO 45001 – Những thay đổi chính   (1/10/2018)
Ngày Tiêu chuẩn Thế giới 14/10/2018 - Tiêu chuẩn quốc tế và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư   (1/10/2018)
Thực hiện công bố tiêu chuẩn áp dụng và ghi nhãn đối với sản phẩm hữu cơ   (29/9/2018)
Công bố các Tiêu chuẩn quốc gia về giao thông đường bộ và công nghệ thông tin   (29/9/2018)
Bình Thuận: Đề xuất trao Giải Vàng Chất lượng Quốc gia năm 2018 cho Công ty Cổ phần chế biến gỗ xuất khẩu Khải Hoàn   (22/8/2018)
Ban hành Thông tư sửa đổi, bổ sung quy định trình tự, thủ tục cấp giấy phép vận chuyển hàng nguy hiểm là các chất oxy hóa, các hợp chất ô xít hữu cơ (thuộc loại 5) và các chất ăn mòn (thuộc loại 8) bằng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, đường sắt và đường thủy nội địa   (20/8/2018)
Thông báo đăng ký tham dự khóa đào tạo trực tuyến về xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn   (8/8/2018)
Tại sao phải ưu tiên việc nâng cao hệ thống quản lý chất lượng?   (31/7/2018)
Cải thiện sự hài lòng của khách hàng với các tiêu chuẩn ISO được cập nhật   (31/7/2018)
Thêm thiết bị điện và điện tử phải hợp quy về tương thích điện từ từ năm 2019   (31/7/2018)
ISO ban hành phiên bản mới của tiêu chuẩn ISO 22000:2018 - Hệ thống quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm - Yêu cầu đối với các tổ chức trong chuỗi thực phẩm   (27/7/2018)
Tiêu chuẩn TCVN 5107:2018: Phân định nước mắm nguyên chất và nước mắm   (20/7/2018)
Thực hiện công bố hợp quy đối với dầu nhờn động cơ đốt trong   (12/7/2018)
Chi cục TĐC tham gia kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng   (4/7/2018)
Bổ sung yêu cầu chung trong xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật   (3/7/2018)
Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về dầu nhờn động cơ đốt trong   (2/7/2018)
Xây dựng quy chuẩn kỹ thuật phải bảo đảm tuân thủ các Điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia   (18/6/2018)
Bổ sung quy định, điều kiện bảo đảm chất lượng sản phẩm, hàng hóa trong nhập khẩu, sản xuất, lưu thông trên thị trường   (29/5/2018)
Thực hiện công bố hàm lượng formaldehyde và các amin thơm trong sản phẩm dệt may từ ngày 01/5/2018   (29/5/2018)
Quy định về an toàn chai khí dầu mỏ hóa lỏng mini   (16/4/2018)
Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ   (12/4/2018)
Phiên bản mới ISO 31000:2018 giúp quản lý rủi ro đơn giản   (22/3/2018)
Danh sách Doanh nghiệp đã tham gia công bố hợp chuẩn và hợp quy năm 2017   (26/2/2018)
Kế hoạch kiểm tra hoạt động xây dựng, áp dụng, duy trì và cải tiến HTQLCL năm 2018   (26/2/2018)
Tổ chức khảo sát thông tin lập Dự án triển khai ISO điện tử   (26/2/2018)
Ban hành tiêu chuẩn mới ISO/IEC 17025:2017 về quản lý phòng thí nghiệm   (18/1/2018)
Kết quả triển khai áp dụng HTQLCL trong các cơ quan hành chính của tỉnh Bình Thuận năm 2017   (15/1/2018)
Kết quả hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn tỉnh Bình Thuận năm 2017   (15/1/2018)
Quyết định ban hành văn bản Kỹ Thuật đo lường lường Việt Nam mới   (8/12/2017)
Ban hành mới Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng   (4/12/2017)
Chi cục TĐC tham gia kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng   (7/11/2017)
Từ 01/5/2018, buộc công bố hợp quy hàm lượng hóa chất trong sản phẩm dệt may   (27/10/2017)
Ngày Tiêu chuẩn thế giới 14/10/2017   (13/10/2017)
Bãi bỏ một số điều của Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BCT-BKHCN quy định quản lý chất lượng thép sản xuất trong nước và thép nhập khẩu   (6/10/2017)
Quản lý chất lượng rượu theo quy chuẩn kỹ thuật   (6/10/2017)
Phải ghi rõ tên loại phân bón trên nhãn hàng hóa   (25/9/2017)
Tăng cường kiểm tra chất lượng đồ chơi trẻ em trong dịp Tết Trung thu 2017   (18/9/2017)
Bình Thuận kiến nghị sửa đổi Nghị định về điều kiện kinh doanh mũ bảo hiểm   (18/9/2017)
Bãi bỏ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm sữa dạng lỏng   (18/9/2017)
Công bố Tiêu chuẩn quốc gia mới thuộc lĩnh vực giao thông – vận tải và thông tin truyền thông   (5/9/2017)
Bãi bỏ danh mục sản phẩm, hàng hóa phải kiểm tra chất lượng   (23/8/2017)
Sửa đổi, bổ sung quy định việc kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hoá nhập khẩu   (3/8/2017)
Hội nghị “Hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ về nhãn hàng hóa”   (27/7/2017)
Tình hình hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn tỉnh Bình Thuận 6 tháng đầu năm 2017   (3/7/2017)
Sửa đổi quy định về công bố công bố hợp quy sản phẩm, hàng hóa   (30/6/2017)
Bình Thuận: Thành lập Hội đồng sơ tuyển Giải thưởng Chất lượng Quốc gia năm 2017   (28/6/2017)
Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị định số 43/2017/NĐ-CP của Chính phủ về nhãn hàng hóa   (27/6/2017)
Tiêu chuẩn Quốc gia mới thuộc lĩnh vực giao thông vận tải và thông tin – truyền thông   (5/6/2017)
Chi cục TC-ĐL-CL: Tổ chức khóa đào tạo 5S cho doanh nghiệp thủy sản   (31/5/2017)
Sửa đổi, bổ sung chỉ tiêu vào quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xăng, nhiên liệu điêzen và nhiên liệu sinh học.   (29/5/2017)
Chi cục TC-ĐL-CL: Tổ chức khóa đào tạo “Hướng dẫn áp dụng phương pháp LEAN cho doanh nghiệp dệt may”.   (29/5/2017)
Thông tin về chuyển đổi phiên bản áp dụng sang TCVN ISO 9001:2015   (9/5/2017)
Thông báo tập huấn hướng xây dựng HTQLCL theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001 cho các cơ quan triển khai trong năm 2017   (9/5/2017)
Điều kiện lưu hành thức ăn chăn nuôi, thủy sản   (9/5/2017)
Tiêu chuẩn mới về hệ thống quản lý áp dụng cho các tổ chức giáo dục   (28/4/2017)
Chi cục TC-ĐL-CL Bình Thuận: Tổ chức khóa đào tạo “Thực hành tốt 5S tại khu du lịch”   (27/4/2017)
Quy định mới về ghi nhãn hàng hóa   (20/4/2017)
Quản lý sản xuất, chế biến, kinh doanh muối   (14/4/2017)
Kết quả tiếp nhận hồ sơ công bố hợp chuẩn sản phẩm, hàng hóa   (5/4/2017)
Công bố 04 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) mới trên lĩnh vực giao thông vận tải   (28/3/2017)
Quản lý chất lượng đối với dây và cáp điện   (7/2/2017)
Bộ Giao thông vận tải quy định danh mục sản phẩm, hàng hóa phải công bố hợp quy   (16/1/2017)
Công bố thủ tục hành chính mới thuộc trách nhiệm giải quyết của Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng   (16/1/2017)
Tình hình hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn tỉnh Bình Thuận năm 2016   (29/12/2016)
Kết quả thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp trong lĩnh vực khoa học và công nghệ năm 2016   (30/11/2016)
Cảnh báo đồ chơi hạt nhựa không bảo đảm an toàn   (30/11/2016)
Chi cục TC-ĐL-CL tập huấn hướng dẫn duy trì và cải tiến HTQLCL theo Tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2008   (14/11/2016)
Quy định điều kiện kinh doanh dịch vụ đánh giá sự phù hợp   (2/11/2016)
Bình Thuận triển khai các hoạt động kỷ niệm Ngày Tiêu chuẩn thế giới 14/10 năm 2016   (20/10/2016)
Bình Thuận triển khai kiểm tra chất lượng và ghi nhãn đồ chơi trẻ em Tết Trung thu năm 2016   (29/9/2016)
Phan Thiết: Tập huấn, phổ biến các quy định pháp luật về tiêu chuẩn – đo lường - chất lượng vật liệu xây dựng   (28/9/2016)
Những điểm mới trong Thông tư số 09/2016/TT-BKHCN ngày 09/6/2016 của Bộ KHCN   (22/9/2016)