Điện năng là nhu cầu không thể thiếu cho bất kỳ một nền kinh tế nào. Các ngành từ công nghiệp, nông nghiệp cho đến dịch vụ, thương mại,…. đều cần đến năng lượng điện. Trước đây, nguồn điện ở Việt Nam được khai thác từ thủy điện. Tuy nhiên, với nhu cầu cực lỳ lớn thì chỉ nhiêu đó là chưa đủ. Trước tình hình đó, các nhà máy sản xuất điện năng được xây dựng như nhiệt điện, điện gió. Nhưng nhiều nhất vẫn là các nhà máy nhiệt điện.
Trên địa bàn tỉnh Bình Thuận hiện nay có các nhà máy nhiệt điện và điện gió. Trong đó các dự an nhà máy nhiệt điện là nhiều hơn cả. Quá trình vận hành nhà máy nhiệt điện đã sản sinh ra một lượng lớn tro xỉ và việc xử lý chúng đã trở thành bài toán khó cho các doanh nghiệp. Điển hình như nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 gồm 2 tổ máy với tổng công suất 1.244 MW sử dụng lò hơi công nghệ đốt than phun với khối lượng tiêu thụ khoảng 3,5 triệu tấn than/năm. Lượng tro xỉ thải ra của nhà máy vào khoảng 1,3 triệu tấn/năm. Tro xỉ của nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 sau khi được trộn với nước để ngăn ngừa phát tán bụi tro bay, hiện được lưu giữ tại bãi xỉ có diện tích khoảng 38,37ha, khối lượng chứa theo tính toán trong thiết kế là khoảng 9,3 triệu m3. Với khối lượng tro xỉ thải ra hàng năm, bãi xỉ này theo tính toán chỉ đủ sức chứa trong vòng 7,2 năm.
Để đẩy nhanh tiến trình xử lý tro xỉ từ các nhà máy nhiệt điện, mới đay, Chính phủ đã có Quyết định 452/2017/QĐ-TTg khẳng định, tro xỉ của nhà máy nhiệt điện than là nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng, nhằm mục đích bảo vệ môi trường, tiết kiệm diện tích đất làm bãi chứa, giảm sử dụng tài nguyên khoáng sản để sản xuất vật liệu xây dựng, đảm bảo phát triển bền vững. Các nhà máy nhiệt điện than cũng được yêu cầu, đến năm 2020 phải xử lý, sử dụng tro xỉ, thạch cao đảm bảo, đáp ứng lượng tồn trữ tại bãi chứa của từng nhà máy nhiệt điện nhỏ hơn tổng lượng phát thải của 2 năm sản xuất.
Trước tình hình đó, các nhà máy phát điện đã tìm kiếm các phương án xử lý nguồn tro xỉ này mà chủ yếu nhất là sử dụng để sản xuất vật liệu xây dựng không nung và làm vật liệu san nền.
Vật liệu xây dựng không nung sản xuất từ tro xỉ có chất lượng rất tốt không kém gì các loại vật liệu nung.
Hiện nay, nhiều sản phẩm vật liệu xây dựng không nung được sản xuất từ tro xỉ như ngói song, gạch xây, gạch lát, … đã được sử dụng trong rất nhiều công trình xây dựng.
Các tổ chức, cá nhân có thể dễ dàng kiểm soát được chất lượng của các sản phẩm vật liệu dựng không nung bằng cách gửi sản phẩm đến thử nghiệm tại các phòng thí nghiệm vật liệu xây dựng./.
Hữu Minh