Quá trình tác nghiệp tại các vùng nông thôn, trên từng đồng lúa, vườn thanh long trong tỉnh, tôi vẫn chứng kiến không ít hình ảnh ở các bờ ruộng, mương nước đầy rẫy những bao bì thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) như thuốc trừ cỏ, trừ sâu, kích thích… Ông Lê Công Hoàng - Phòng Kỹ thuật - Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết, trong sản xuất nông nghiệp, nhất là sản xuất lúa và thanh long, bà con thường hay sử dụng thuốc BVTV để phòng trừ dịch hại, bảo vệ cây trồng. Tuy nhiên, sau quá trình sử dụng, súc bình, nhiều nông dân đã vứt bỏ các vỏ chai, bao bì thuốc BVTV trên đồng ruộng, làm cho môi trường sản xuất và sinh sống của bà con ngày càng bị ô nhiễm. Điều này không chỉ đơn giản là hành vi xả rác mà nguy hiểm hơn là gây độc hại đến môi trường nước, không khí từ lượng nhỏ thuốc BVTV còn sót lại trong bao bì

Thông tin có được từ Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, trong năm 2016, điều tra tình hình sử dụng thuốc BVTV và chất kích thích sinh trưởng trên cây thanh long theo Chỉ thị 40 của UBND tỉnh cho thấy, các loại thuốc trừ sâu và ốc được sử dụng trên thanh long là 44 loại, trong số đó có 31 loại thuốc nằm ngoài danh mục được phép sử dụng trên rau quả. Đối với các loại thuốc trừ bệnh được sử dụng trên thanh long, hiện nay do diễn biến bệnh đốm nâu ngày càng phức tạp, đồng thời chưa tìm ra loại thuốc đặc trị bệnh, dẫn đến tình trạng sử dụng nhiều loại thuốc BVTV để trừ bệnh và sử dụng một cách tràn lan. Nói như vậy để thấy sự phụ thuộc của nông dân đối với thuốc BVTV là rất lớn. Mặt khác, tình trạng lạm dụng thuốc BVTV, không đảm bảo thời gian cách ly trên cây trồng vẫn còn xảy ra, đặc biệt là trên cây ăn quả và cây rau. Điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm (dư lượng thuốc). Quan trọng hơn, hiện nhiều người dân vẫn chưa chú ý đến vấn đề an toàn lao động trong việc sử dụng thuốc BVTV. Nông dân một số vùng trồng rau quả chưa chú ý đến việc sử dụng thuốc theo đúng quy định, gây ảnh hưởng đến chất lượng an toàn thực phẩm… Chính vì vậy, ngành chuyên môn luôn khuyến cáo bà con sử dụng những loại thuốc có độ an toàn cao đối với môi trường và sản phẩm. Trong quá trình sử dụng thuốc BVTV trên thanh long, cần tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” và đảm bảo thời gian cách ly. Trong đó sử dụng thuốc BVTV phun trên trái thanh long phải đúng khuyến cáo của Chi cục BVTV và theo danh mục thuốc được sử dụng trên rau quả. Mặt khác, khi gặp phải các đối tượng bệnh hại mới trên cây thanh long, bà con nên liên lạc với Trạm BVTV địa phương hoặc Chi cục BVTV để có biện pháp phòng trừ hợp lý, không nên tự ý sử dụng thuốc phun xịt. Quá trình phun xịt, nông dân phải trang bị bảo hộ lao động để giảm thiểu tác động của thuốc lên người lao động.  

2. Cách đây chỉ vài hôm, tại huyện Hàm Thuận Bắc, chương trình “Cùng nông dân bảo vệ môi trường” do Tập đoàn Lộc Trời phối hợp với Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Nam và Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh tổ chức đã thu hút sự quan tâm của nhiều nông dân trên địa bàn. Trong đợt này, chương trình đã thu gom và mang đi tiêu hủy hơn 210 kg rác thải gồm các bao bì đựng thuốc BVTV trên địa bàn tỉnh. Qua đó, hạn chế đáng kể tình trạng vứt các vỏ chai, bao bì thuốc BVTV bừa bãi trên cánh đồng; góp phần bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe và hướng đến mục tiêu tạo ra sản phẩm sạch, an toàn cho người tiêu dùng.

 Chương trình này được thực hiện tại Bình Thuận từ năm 2012 đến nay tại các xã nông thôn mới như Nghị Đức (Tánh Linh), Hàm Trí và Hàm Chính (Hàm Thuận Bắc). Quá trình thực hiện, chương trình đã hỗ trợ xây dựng 13 hố chứa rác thải thuốc BVTV. Đồng thời, tổ chức nhiều lớp tập huấn, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của nông dân khi sử dụng thuốc BVTV một cách an toàn, hiệu quả theo nguyên tắc “4 đúng” gắn với việc thu gom bao bì, chai lọ thuốc sau sử dụng. Ông Đoàn Mạnh Khương - Thư ký chương trình “Cùng nông dân bảo vệ môi trường” (Tập đoàn Lộc Trời) đánh giá: “So với mọi năm, lượng vỏ bao bì thu gom được nhiều hơn do ý thức của bà con đã được nâng lên, nhiều nông dân sau khi sử dụng thuốc BVTV đã chủ động thu gom vào hố. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn khuyến cáo bà con nên bỏ rác đúng loại, phải tách vỏ rác bao bì để thuận tiện trong việc tiêu hủy”...Đúng vậy, ý thức của người dân được nâng lên, sẽ là tín hiệu vui không chỉ trong sản xuất nông nghiệp mà còn có ý nghĩa rất lớn trong đời sống xã hội- bảo vệ con người, bảo vệ môi trường khỏi hóa chất độc hại./.